
Spis treści:
- Jak rozpoznać odleżyny?
- Jak powstają odleżyny?
- Jakie są najczęstsze czynnik powstawiania odleżyn?
- Gdzie powstają odleżyny?
- Jak wyglądają odleżyny?
- Początki odleżyn objawy
- Profilaktyka antyodleżynowa
Jak rozpoznać odleżyny?
- Skala odleżyn Torrance’a - służy do określania głębokości uszkodzenia tkanek.
- Skala odleżyn Enisa i Sarmiento
- Skala odleżyn Guttmana
- Skala odleżyn Twycrossa i Lacka
- Skala odleżyn Campbell
- Skala odleżyn NPUAP - międzynarodowa skale służąca do charakterystyki klinicznej odleżyn.
Jak powstają odleżyny?
Odleżyny powstają w wyniku niedokrwienia wywołanego uciskiem oraz działającymi siłami ściągającymi. Dochodzi wówczas do uszkodzenia i martwicy tkanek podskórnych oraz ubytku skóry.
Jakie są najczęstsze czynnik powstawiania odleżyn?
Odleżyny powstają najczęściej u pacjentów:
- długotrwale unieruchomionych;
- o ograniczonej mobilności i zdolności samodzielnej kontroli pozycji ciała;
- z zaburzeniami czucia oraz chorobami neurologicznymi;
- u których występuje zaburzenie stanu odżywiania oraz nawodnienia;
- którzy nie mają odpowiedniej opieki;
- z chorobami przewlekłymi, ogólnoustrojowymi wyniszczającymi organizm.
- odleżynami na kości krzyżowej oraz ogonowej;
- odleżynami na krętarzu większym;
- odleżynami na bocznej powierzchni kości udowej;
- odleżynami na żebrach;
- odleżynami na mostku;
- odleżynami na kręgosłupie;
- odleżynami na uchu;
- odleżynami na potylicy;
- odleżynami w okolicy krocza;
- odleżynami na piętach;
- odleżynami na palcach stopy;
- odleżynami na bocznym brzegu stopy.
W przypadku zmian, które pojawiają się w okolicy krocza należy rozróżnić odleżyny od zapalenia skóry związanego z inkontynencją, ponieważ dotyczy ono około 5% pacjentów. Zapalenie skóry IAD jest wynikiem poddawana skóry działaniu moczu i stolca. Często odleżyny mylone są z IAD i w konsekwencji niewłaściwie leczone.
Jak wyglądają odleżyny?
- dochodzi do uszkodzenia tkanek (powierzchniowego lub głębokiego);
- pojawia się zaczerwienienie lub owrzodzenie;
- brzegi rany odleżynowej są wyraźne, zwarte, mają kształt jednolity;
- dno odleżyny pokryte jest najczęściej martwicą skrzepową lub rozpływową;
- mogą pojawiać się tzw. kieszenie lub tunele;
Początki odleżyn objawy
Pierwszym objawem odleżyn, objawem podmiotowym jest ból i zaczerwienie.
Profilaktyka antyodleżynowa
Profilaktyka przeciwodleżynowa polega przede wszystkim na podjęciu działań odciążających tkanki, co ma doprowadzić do zniesienia ucisku. Istotna jest również stabilizacja pozycji ciała pacjenta, tak aby nie zsuwał się on i nie był poddawany działaniu sił ścinających.
Literatura:
Leczenie ran przewlekłych, M. Szewczyk, A. Jawień, PZWL, 2019