Spis treści:

• Co to są odleżyny?

• Objawy powstania odleżyn na wczesnym etapie

• Wczesne objawy odleżyn charakterystyczne dla okolicy kulszowej

• Miejsca najbardziej narażone na powstawanie odleżyn dla osób leżących na plecach

• Miejsca najbardziej narażone na powstawanie odleżyn dla osób leżących na boku

• Leczenie odleżyn

• Rodzaje opatrunków stosowanych w leczeniu odleżyn

• Profilaktyka leczenia odleżyn wytyczne

---

Co to są odleżyny?

Odleżyny to nic innego jak ograniczone uszkodzenie skóry oraz tkanek głębszych, które prowadzi w konsekwencji do ich obumierania, ubytku, owrzodzenia. Sama słowo "odleżyny" łac. "decumbre" po raz pierwszy zostało użyte w 1420 roku i znaczy: "leżeć płasko".

Objawy powstania odleżyn na wczesnym etapie

1. Pojawiające się zaczerwienienie skóry, które znika po usunięciu ucisku;
2. Zaczerwienienie skóry, które nie znika po ustaniu ucisku;
3. Pojawiające się pęcherze naskórka;
4. Otarcie naskórka.

Wczesne objawy odleżyn charakterystyczne dla okolicy kulszowej

1. Niewielkie podwyższenie temperatury;
2. Pojawiające się niewielkie zgrubienie;
3. Obrzmienie;
4. Zaczerwienienie;

Miejsca najbardziej narażone na powstawanie odleżyn dla osób leżących na plecach:

1. piety;
2. kość ogonowa;
3. kręgosłup;
4. pośladki.

Miejsca najbardziej narażone na powstawanie odleżyn dla osób leżących na boku:

1. kości boczne stopy;
2. kość ramienna;
3. kość biodrowa;
4. kość udowa po stronie bocznej.

Leczenie odleżyn

Tylko kompleksowe działania mogą zmniejszyć ryzyko wystąpienia odleżyny. Do powstawania odleżyn najczęściej prowadzą dwa czynniki: siła ucisku oraz czas trwania ucisku na narażone miejsce ciała pacjenta. Nie bez znaczenia pozostaje tutaj również tolerancja skóry na wpływ obu tych bodźców.

Najważniejszym czynnikiem przyczynowym rozwoju odleżyn jest ograniczenie aktywności ruchowej pacjenta, prościej mówiąc brak ruchu. Następstwem tego jest działanie sił mechanicznych, które zaburzają mikrokrążenie, powodują niedotlenie oraz niedożywienia tkanek i wywołują ich martwicę.

Dużą uwagę przy leczeniu odleżyn przykłada się do prawidłowego odżywiania oraz suplementacji pacjenta witaminą C. Dzięki temu możliwe staje się zapobieganie nawrotom oraz powstawaniu nowych odleżyn. 

Istotnym elementem leczenia odleżyn jest również stosowanie specjalnych wałków oraz poduszek przeciwodleżynowych, które z jednej strony zapobiegają tworzeniu się odleżyn, z drugiej przynoszą ulgę pacjentowi i odciążają bolące okolice.

Gojenie się odleżyny jest zjawiskiem czysto biologicznym. Leczenie odleżyn może trwać od kilku tygodni aż do kilku miesięcy.

Rodzaje opatrunków stosowanych w leczeniu odleżyn

1 GRUPA - Półprzepuszczalne błony poliuretanowe, które utrzymują się na ranie do 14 dni.
2 GRUPA - Opatrunki Hydrocoloidowe
3 GRUPA - Opatrunki Hydrofiberowe
4 GRUPA - Opatrunki Hydrożelowe
5 GRUPA - Dekstranomery
6 GRUPA - Opatrunki poliuretanowe
7 GRUPA - Opatrunki alginianowe
8 GRUPA - Opatrunki złożone
9 GRUPA - Opatrunki ze srebrem aktywnym

Wałek przeciwodleżynowy AIRFLOW

Wnętrze wałka przeciwodleżynowego AIRFLOW

W profilaktyce leczenia odleżyn coraz ważniejszą rolę odgrywają zabiegi z zakresu biostymulacji laserowej, które poprawiają ukrwienie skóry i tkanek. Polaryzatory biostymulacyjne pobudzają receptory przez co podwyższają aktywności energetyczne błon komórkowych. Dochodzi do sprawniejszego przepływu krwi, a więc i tlenu oraz składników odżywczych do miejsc owrzodzenia. Owrzodzenia szybciej i lepiej się goją. 

Właściwa pielęgnacji chorego to przede wszystkie polepszenie jakości jego życia. Odleżyny stanowią dla pacjenta dodatkowe źródło cierpienia i bólu dlatego tak istotna jest profilaktyka odleżyn oraz ich leczenie.

Profilaktyka leczenia odleżyn wytyczne

W profilaktyce leczenia odleżyn duże znaczenie mają:

• Dbałość o właściwe odżywianie chorego oraz przyjmowanie przez niego odpowiedniej ilości płynów;
• Podejmowanie przez chorego aktywności fizycznej oraz umysłowej;
• Stosowanie 24-godzinnej karty zmian pozycji Lowthiana co pozwoli na regularną zmianę pozycji ciała przez pacjenta;
• Korzystanie z pomocy odpowiednich wałków przeciwodleżynowych, poduszek na odleżyny;
• Eliminacja lub ograniczenie stosowania gumowych i plastikowych podkładów - zasępienie ich oddychającymi materiałami;
• Utrzymanie higieny poprzez stosowanie podpasek, zestawów zewnętrznych do odprowadzania moczu.

Literatura:
1. Profilaktyka i leczenie zachowań odleżyn. dr. med. Maciej Sopata, Jacek Łuczak
2. Problem trudno gojących się ran i odleżyn w fizjoterapii. Opolska Pielęgniarka i Położna.