Po wykryciu w naszym kraju pierwszych przypadków koronawirusa z rynku zaczęły znikać maseczki ochronne. Kto i dlaczego powinien nosić maseczkę? Jak nosić maseczkę by stanowiła ochronę, a nie zagrożenie? Czy noszenie maseczek w miejscach publicznych powinno być obowiązkowe?

SARS-CoV-2, a COVID-19 – co jest czym?

Zanim zaczniemy rozważania na temat skuteczności maseczek ochronnych, warto lepiej zorientować się w terminologii panującego wirusa. Czy SARS-CoV-2 i COVID-19 to to samo? Nie!

SARS-CoV-2 to rodzaj wirusa należącego do rodziny koronawirusów. Koronawirusy ludzkie znane są od lat 60. XX wieku, a sam SARS-CoV-2 jest siódmym znanym gatunkiem z tej rodziny. Jego nazwa to skrót od angielskiego: Severe acute respiratory syndrome coronavirus 2.

COVID-19 natomiast to choroba, którą wywołuje wirus SARS-CoV-2. Jest to ostra zakaźna choroba układu oddechowego. Większość zapadających na nią pacjentów ma łagodne objawy i dobre rokowania, jednak może ona również prowadzić do groźnego zapalenia płuc, czy niewydolności wielonarządowej.

Jak można zarazić się COVID-19?

Do rozprzestrzeniania się koronawirusa między ludźmi dochodzi drogą kropelkową, głównie w wyniku kaszlu i kichania. Okres wylęgania choroby wynosi średnio od 2, nawet do 14 dni, a osoba chora może zarażać nawet na 48 godzin przed wystąpieniem pierwszych objawów! Podstawowa liczba odtwarzania COVID-19, czyli średnia ilość osób, które może zarazić 1 chory to 2,5.

Do najczęstszych symptomów COVID-19 należy gorączka (u 87,9% zdiagnozowanych przypadków), suchy kaszel (u 67,7%), zmęczenie (38,1%) oraz odkrztuszanie plwociny (33,4%). Jak widać, na podstawie pierwszych objawów bardzo trudno odróżnić COVID-19 od zwyczajnego przeziębienia, które jest tak powszechne w sezonie jesienno-zimowym.

Kto powinien nosić maseczkę ochronną?

Wszelkie oficjalne źródła podają, że maseczki ochronne powinny nosić osoby z objawami infekcji takimi jak: kaszel, katar, czy podwyższona temperatura. Maseczki powinny nosić również osoby zdrowe sprawujące opiekę nad pacjentami z COVID-19.

Maseczka chroni przede wszystkim otoczenie! Maseczki medyczne zaprojektowane zostały właśnie w celu jednostronnej ochrony - mają zatrzymywać płyny ustrojowe w postaci kropelek wydzielane przez użytkownika maski. Biorąc jednak pod uwagę fakt, że zarażać może nawet osoba nie mająca żadnych objawów noszenie maseczek ochronnych przez osoby uważające się za zdrowe również ma sens.

Maseczki ochronne obowiązkowe w miejscach publicznych?

W temacie maseczek wypowiedzieli się lekarze rodzinni z Porozumienia Pracodawców Ochrony Zdrowia. W komunikacie prasowym opublikowanym 31.03.2020 zaapelowali oni o wprowadzenie obowiązku noszenia maseczek zakrywających nos i usta w miejscach publicznych oraz zakładach pracy. Lekarze podkreślają, że jesteśmy w fazie transmisji poziomej koronawirusa, więc zagrożenie nie dotyczy tylko osób wracających z zagranicy, ale każdego z nas. Na osobę zarażoną, która nie ma jeszcze wyraźnych objawów, możemy natknąć się wszędzie, a wirus przenoszony przez kaszel, kichanie, a nawet mówienie utrzymuje się w otoczeniu przez kilka godzin. Eksperci podkreślają, że wobec tego zasłonięcie ust i nosa jest niezwykle ważne. Maseczki są zdaniem lekarzy ważniejsze niż rękawice i noszone odpowiedzialnie pozwolą ograniczyć rozprzestrzenianie się zarazy i uratują niejedno ludzkie życie. Jak podkreślają - nie muszą to być profesjonalne maseczki filtrujące - skuteczną ochronę zapewnią zwykłe maski niemedyczne. Obowiązek noszenia maseczek ochronnych w miejscach publicznych wprowadzono m.in. w Chinach, Wielkiej Brytanii, we Włoszech, czy w Czechach.

Jak prawidłowo nosić maseczkę?

Maseczki chronią tylko wtedy gdy są używane prawidłowo. Jakich zasad należy się trzymać?

• Przed nałożeniem maseczki ochronnej umyj dokładnie ręce używając wody i mydła lub zdezynfekuj je środkiem na bazie alkoholu.
• Rozpakuj maseczkę ostrożnie i sprawdź, czy nie jest uszkodzona.
• Nałóż maseczkę ochronną tak by zakrywała nos i usta, dopasuj ją dokładnie by nie było szpar pomiędzy maseczką, a powierzchnią twarzy.
• Nie dotykaj powierzchni noszonej maseczki, a jeśli już to zrobisz - od razu dokładnie umyj ręce!
• Wymień maseczkę kiedy jest mocno zawilgocona, nie noś jej również dłużej niż zaleca to producent.
• Podczas zdejmowania maseczki chwytaj ją tylko za gumki lub sznureczki mocujące.
• Nie noś wielokrotnie masek jednorazowych. Po użyciu wyrzuć maseczkę do zamykanego pojemnika i umyj ręce.
• Pamiętaj, że żadna maseczka nie stanowi 100% ochrony przed zachorowaniem. Nie wystawiaj się na niepotrzebne ryzyko tylko dlatego, że nosisz maseczkę.

Maseczki ochronne – dodatkowa korzyść

Groźny wirus SARS-CoV-2 rozprzestrzeniany jest z kropelkami podczas kichania, kaszlu, a nawet mówienia. Kropelki wydzieliny ciągnięte w dół przez grawitację osiadają na wszelkich powierzchniach dookoła. Dlatego ważne jest nie tylko zachowanie odległości od innych ludzi, ale także ograniczenie dotykania powierzchni i przedmiotów. Wirus bardzo łatwo może przedostać się na nasze dłonie, a z nich do wnętrza ciała przez usta, nos, czy oczy. A według badań dotykamy swojej twarzy nawet 15 razy w ciągu godziny! W czasie epidemii musimy pamiętać o zaprzestaniu tego, a chroniąca usta i nos maska z pewnością pomoże w ograniczeniu transportowania wirusów oraz w zaprzestaniu mimowolnego dotykania ust i nosa.

Maseczka ochronna to nie wszystko!

ŻADNA, nawet najlepsza maseczka ochronna nie da nam 100% zabezpieczenia przed wnikaniem wirusów i bakterii do naszego ciała! Jest ona jedynie środkiem pomocniczym w walce z rozprzestrzeniającą się chorobą. By zmniejszyć ryzyko zarażenia koronawirusem pamiętaj o innych, bardzo ważnych czynnościach, do których należy:

• Zachowywanie dystansu. 

W tym trudnym czasie musimy przede wszystkim izolować się od innych, unikać skupisk ludzi, a w miejscach publicznych, w kolejkach do sklepu czy apteki zachować zalecany 2-metrowy dystans.

Pamiętaj: jeśli tylko możesz - zostań w domu!

• Częste mycie rąk przez minimum 30 sekund z użyciem wody i mydła. To bardzo prosty i niezwykle skuteczny sposób zapobiegania COVID-19 oraz innym chorobom.

Myj ręce często, koniecznie po powrocie z zewnątrz oraz przed posiłkiem. Nie zapomnij o nawilżaniu skóry rąk balsamami lub kremami z gliceryną. Częste mycie oraz używanie preparatów odkażających wysusza skórę przez co staje się bardziej podatna na pęknięcia i mikrourazy, które mogą być początkiem infekcji. W zachowaniu higieny rąk pomoże również skrócenie paznokci. Im są krótsze, tym mniej trudnego do wymycia brudu się pod nimi zgromadzi.

• Używanie preparatów odkażających o minimum 60% zawartości alkoholu.

Możesz ich użyć do dezynfekcji dłoni, gdy nie masz możliwości dokładnego mycia wodą i mydłem. Pamiętaj o regularnej dezynfekcji powierzchni i przedmiotów, których często dotykasz: telefonu (!), kluczy, myszki i klawiatury komputerowej, biurka, klamek, czy włączników świateł.

• Zakrywanie ust i nosa podczas kaszlu oraz kichania dołem łokciowym lub jednorazową chusteczką.

Nie zakrywaj ust dłonią ponieważ za jej pośrednictwem przeniesiesz wirusy i drobnoustroje na wszystkie dotykane powierzchnie. Użyj łokcia lub chusteczki, którą wyrzuć natychmiast po użyciu i dokładnie umyj ręce.

• Dbanie o odporność.

W tym trudnym okresie odporność organizmu jest bardzo ważna - gdy jesteśmy osłabieni automatycznie stajemy się bardziej podatni na zachorowanie. Wysypiaj się! Sen ma ogromny wpływ na naszą kondycję. Przyjmuje się, że dorosła osoba powinna spać 7-8 godzin, jednak długość snu to kwestia bardzo indywidualna.
Pamiętajmy także o zróżnicowanej diecie bogatej w warzywa i owoce (które należy bardzo dokładnie wymyć tuż po przyniesieniu do domu!).
Zalecana jest również umiarkowana aktywność fizyczna. Oczywiście w domowym zaciszu. Z intensywnymi, męczącymi treningami lepiej zaczekać - mogą one powodować przemęczenie i zaburzenie odporności.
Dużą rolę w budowaniu odporności ma witamina D, jednak suplementuj ją tylko zgodnie z zaleceniem lekarza.