Zalecenia dietetyczne dla osób z odleżynami lub osób z ryzykiem powstania odleżyn
Odleżyny to uszkodzenia skóry i tkanek pod nią leżących, które powstają w wyniku długotrwałego ucisku. Mogą wystąpić u osób leżących lub siedzących, ale najczęściej spotyka się je u osób starszych, niepełnosprawnych lub z ograniczoną mobilnością.
Odpowiednio zbilansowana dieta może pomóc w zapobieganiu powstawaniu odleżyn, a także w leczeniu już powstałych zmian.
Zasady diety dla osób z odleżynami lub osób z ryzykiem powstania odleżyn:
- Regularność posiłków - należy jeść regularnie 5-6 razy dziennie, w regularnych odstępach – co 3–4 godziny, porcje o małej objętości. Pokarm powinien być dokładnie przeżuwany. Ostatni posiłek powinien być spożywany 2-3 godziny przed snem.
- Wysoka zawartość białka - białko jest niezbędne do regeneracji tkanek. W diecie osoby z odleżynami powinno znaleźć się co najmniej 1,2 g białka na kilogram masy ciała. Dobrym źródłem białka są chude mięso, ryby, nabiał, jaja, strączki.
- Wysoka zawartość witamin i składników mineralnych - witaminy i składniki mineralne są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. W diecie osoby z odleżynami powinny znaleźć się witaminy A, C, E, a także wapń, żelazo, cynk, magnez. Dobrym źródłem witamin i składników mineralnych są warzywa, owoce, zboża, nabiał.
- Ograniczenie spożycia cukru i tłuszczu - nadmiar cukru i tłuszczu może prowadzić do otyłości, która zwiększa ryzyko powstawania odleżyn.
- Ograniczenie spożycia ostrych przypraw - ostre przyprawy mogą podrażniać skórę.
- Ograniczenie spożycia alkoholu i kawy - alkohol i kawa mogą odwadniać organizm, co może utrudniać gojenie się odleżyn.
Produkty spożywcze zalecane w diecie dla osób z odleżynami lub osób z ryzykiem powstania odleżyn:
- Chude mięso: kurczak, indyk, wołowina, cielęcina
- Ryby: łosoś, dorsz, pstrąg
- Nabiał: chudy twaróg, jogurt, kefir
- Jajka
- Strączki: fasola, groch, soczewica
- Warzywa: marchew, buraki, szpinak, brokuły, sałata
- Owoce: jabłka, gruszki, banan, truskawki, maliny
- Zboża: pełnoziarniste pieczywo, pełnoziarniste kasze
Ograniczenie spożycia produktów spożywczych w diecie dla osób z odleżynami lub osób z ryzykiem powstania odleżyn:
- Tłuste mięso: wieprzowina, baranina
- Tłuste ryby: śledź, makrela
- Niepełnowartościowe tłuszcze: tłuszcze trans, tłuszcze nasycone
- Ograniczenie spożycia cukru: słodycze, słodkie napoje, słodkie pieczywo
- Ostrych przypraw
- Alkoholu
- Kawy
Przykładowy jadłospis dla osoby z odleżynami lub osoby z ryzykiem powstania odleżyn:
Śniadanie:
- Owsianka z owocami i orzechami
- Jogurt naturalny z owocami
- Kanapki z pełnoziarnistego pieczywa, chudą wędliną i warzywami
II śniadanie:
- Sałatka z owoców lub warzyw
- Koktajl owocowo-warzywny
Obiad:
- Zupa jarzynowa z ryżem
- Pieczona pierś z kurczaka z warzywami
- Kasza gryczana z owocami
Podwieczorek:
- Jogurt naturalny z owocami
- Warzywa
Kolacja:
- Ryba z piekarnika z warzywami
- Makaron pełnoziarnisty z sosem pomidorowym i warzywami
- Jajka na miękko
Przekąski:
- Warzywa i owoce
- Orzechy
- Jogurt naturalny
Napoje:
- Woda mineralna
- Soki owocowe i warzywne
- Mleko
Uwagi:
- Posiłki należy spożywać w pozycji siedzącej lub półleżącej.
- Jeśli osoba nie może samodzielnie jeść, należy jej podać pokarm w formie musu lub przecieru.
- Należy zadbać o to, aby posiłki były odpowiednio doprawione, ale nie zbyt pikantne.
- Należy unikać potraw smażonych, tłustych i słodkich.
Ważne jest, aby dieta dla osoby z odleżynami lub osób z ryzykiem powstania odleżyn była dostosowana do indywidualnych potrzeb i preferencji pacjenta. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości należy skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem.
Oprócz stosowania odpowiedniej diety, ważne jest również, aby stosować się do zasad profilaktyki odleżyn. Do najważniejszych z nich należą:
- Częste zmiany pozycji - należy zmieniać pozycję co 2-3 godziny, a w przypadku odleżyn skórnych - co godzinę.
- Używanie odpowiednich materacy i poduszek - materace i poduszki powinny zapewniać odpowiednie podparcie i zapobiegać powstawaniu ucisku.
- Opieka nad skórą - skórę należy regularnie myć i nawilżać.
